Wat is Food Design en wat is food art?

 

Food Design gaat over de gehele interactie rondom eten. Een designer denkt bij het ontwerpen van een product heel goed na over het gedrag van de gebruiker. Datzelfde gebeurt ook bij Food Design.

Wat we eten gaat maar voor een klein deel over welke ingrediënten we in onze mond stoppen.

 

Er zijn heel veel aspecten die invloed hebben op ons eetgedrag en hoe we eten beleven. Het maakt bijvoorbeeld uit in welk gezelschap we zijn, of we andere dingen aan het doen zijn terwijl we eten, waar we eten, de prijs van het eten, het imago van het eten, de kleur van een etiket of bord etc. Bij het creëren van een eetbelevenis kan je spelen met al deze elementen. Middels Food Design kan je beïnvloeden hoe mensen hun eten ervaren en zo mensen helpen hun eetgedrag positief te veranderen.

 

Food Art zoals ik dat interpreteer, maakt gebruik van dezelfde elementen en invloeden om mensen te sturen in hoe ze eten ervaren. Het doel van Food Art is alleen niet om met de interactie direct een verandering in eetgedrag teweeg te brengen. Food Art kan mensen een unieke ervaring bezorgen, die hen ook aan het denken zet over eten. Het gaat daarbij niet alleen om het thema eten rondom het individu, maar ook over hoe wij als maatschappij tegen eten aankijken en met eten omgaan.

​

Kun je een voorbeeld geven van een eerder project?

​

Hiervoor werkte ik aan project: ‘What do we eat?’  waarbij het ging over het om de tuin leiden van consumenten middels voedsel verpakkingen. Er liggen heel veel producten in de supermarkt die mensen voor de gek houden met allerlei trucs op hun etiket. Zo denk je bijvoorbeeld cranberry sap te kopen, maar koop je in werkelijkheid voor 80% appelsap. Of heb je helemaal niet door dat oplos-kruidenthee voor 90% uit suiker bestaat. Vaak worden er voor een groot deel goedkopere en minder gezonde ingrediënten gebruikt dan dat de verpakking suggereert.

Ik deed onderzoek naar de verschillende manieren van misleiding en onderscheidde acht verschillende manieren waarop consumenten de mist in kunnen gaan. Van ongegronde kreten op de voorkant van een verpakking tot de ingrediëntenlijst en voedingswaardetabel aan toe. Dit gebeurt allemaal binnen de mazen van de wet.

 

Nu dacht ik, wat als we diezelfde trucs nu eens gebruiken om consumenten positief te beïnvloeden en juist meer verantwoord te laten eten? Ter illustratie ontwikkelde ik een verpakking voor een vleesproduct, gebruikmakende van alle gevonden trucs. Zo lijkt het om rundvlees gehaktballetjes te gaan, maar in werkelijkheid zit er maar 10% vlees in. De rest bestaat uit plantaardige eiwitten met een lage impact op het milieu en onverzadigde vetten die een positief effect op de gezondheid hebben in plaats van de ongezonde verzadigde vetten uit rundvlees.

 

De vraag is, is het ethisch en verantwoord om mensen te bedriegen wanneer het gedaan wordt om mensen meer verantwoord te laten eten dan ze uit zichzelf zouden doen?

​

Wat vind je zo fantastisch aan bezig zijn met eten? Wat is jouw visie op food design/art

​

Eten blijft fascinerend, juist omdat eten niet alleen gaat over het deel dat je in je mond stopt. Eten brengt zo veel elementen samen. Het gaat over je eigen lichaam, je imago en belevenis, maar ook over de wereld om ons heen, de maatschappij en hoe we deze samen inrichten.

 

Eten is belangrijk voor iedereen. Omdat iedereen moet eten als eerste levensbehoefte en omdat iedereen, direct of indirect, ook op andere manieren te maken heeft met ons voedsel systeem. Omdat eten zo’n essentieel onderdeel is van ons bestaan hebben onze eetgewoontes veel invloed op de andere aspecten van ons eigen en andermans leven. Eten vormt cultuur en daarmee een economie en veel ethische vraagstukken.

 

Zo heeft de productie van eten een grote milieu impact en gooien we tegelijkertijd dagelijks zo’n 30% procent van al ons voedsel weg. We kunnen dieren fokken voor ons eten of plantaardige producten verschepen vanaf de andere kant van de wereld. Sommige mensen eten te veel calorieën, anderen krijgen juist weer te weinig vitaminen, mineralen en vezels binnen en ondertussen blijven de zorgkosten alsmaar stijgen.

Dat laatste wordt natuurlijk niet per sé enkel veroorzaakt door ons eetpatroon, maar het is wel een feit dat de meeste mensen niet een gebalanceerd dieet eten zoals aanbevolen door het Voedingscentrum.

Hier in Nederland hebben we de keuze om te kunnen eten wat we willen. Maar deze keus wordt door de meeste mensen dagelijks niet bewùst gemaakt.

 

De voedingsindustrie is enorm machtig. De winkels zijn gevuld met goed verkopende producten waarbij de kosten zo laag mogelijk gehouden worden. Deze marktwerking resulteert niet per sé in een voedselaanbod dat het meest gezond is voor mens en milieu. Eenieder wordt dagelijks verleid met ongezonde producten, die vaak ook nog eens vermomd zijn als gezonde producten. Over de duurzaamheid van een product is vaak ook al niet veel transparantie.

 

Vaak lijkt in de supermarkt qua gezondheid alleen de groente-afdeling nog een veilige keus; Wie zich niet verdiept in voeding kan op de andere afdelingen niet op intuïtie meer onderscheiden wat gezond is en wat niet. Daarnaast weet de voedingsindustrie middels lobbyen grote invloed uit te oefenen op de wetgeving die burgers zou moeten beschermen.

 

Wanneer ik (eet)belevenissen ontwerp ga ik uit van een vermakelijke factor. Want een publiek dat niet betrokken is, is bijna hetzelfde als geen publiek. Een interessante, leuke ervaring blijft hangen. Maar het gaat niet om het verzamelen van een aantal gimmicks. Ik wil mensen aan het denken zetten. Niet door ze een mening op te dringen, maar door ze een belevenis aan te bieden die ruimte geeft voor een eigen interpretatie. Het heeft geen zin om mensen de les te lezen. Maar mensen laten nadenken, bewust maken van keuzes die ze voorheen onbewust namen en hun eigen conclusies laten trekken, dat is waar het voor mij om draait.

​

Je praat steeds over het maken van een belevenis, niet zozeer over kunstwerken? Hoe zit dat?

​

Bij een kunstwerk denken veel mensen aan een schilderij of een standbeeld waar je naar kunt kijken. De kunstwerken die ik maak voor The Food Art Experience zijn meer dan alleen iets waar je naar kijkt. Je gaat naar binnen en begeeft je voor even in de wereld van het kunstwerk. Je gaat een interactie aan, en gebruikt naast je ogen ook je tong, tast, oren en neus. Je ervaart hoe de ruimte juist groot of klein is, of de materialen om je heen hard of zacht zijn etc. Het is juist het meemaken met je hele lichaam dat je iets meer meegeeft. Anders had ik je het verhaal van het kunstwerk ook wel gewoon zo kunnen vertellen.

​

Dingen echt beleven, en niet alleen kijken en luisteren, dat sluit ook aan bij de visie van Studio ÉCHT toch?

​

Ja precies! Ik richtte studio ÉCHT op om kunstwerken en andere niet-digitale creatieve ervaringen de wereld in te helpen. Door deze te koppelen aan een businessplan kunnen ze middels cultureel ondernemen floreren in onze kapitalistische samenleving.  Ik creëer graag een context waarin ook andere artiesten hun werk aan een publiek kunnen tonen.

 

De mensen van nu beleven hun leven steeds meer vanachter hun beeldscherm. We gebruiken onze oren en ogen terwijl onze andere zintuigen worden verwaarloosd. Digitale oplossingen kunnen fantastisch praktisch zijn en oplossingen bieden voor een hoop problemen. Maar tegelijkertijd moeten we niet vergeten te leven. Het leven bestaat uit handelingen en impulsen en het daarvoor gebruiken van je lichaam. Het grootste deel van de dag brengen de meest mensen door achter een beeldscherm, waarbij ze maar een deel van hun lichaam gebruiken en dus al die uren ook maar voor een deel leven.

Er zit een groot verschil tussen begrijpen wat er gaande is door middel van beeld en geluid, of ergens zelf echt zijn, een voorwerp echt hanteren en de omgeving echt aanvoelen.

 

Steeds meer dingen worden gedigitaliseerd, daarom ben ik blij dat eten voorlopig nog even niet digitaal zal zijn.